آمایش ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی مناطق مرزی جنوب شرق کشور و راهبردهای توسعه‌ی آن مطالعه‌ی موردی: استان سیستان و بلوچستان

Authors

Abstract:

مرزهای ایران به عنوان گلوگاه‌های ارتباطی، با دارا بودن ظرفیت­های ژئوپلیتیک فوق­العاده اقتصادی، امنیتی، دسترسی، ارتباطات منطقه‌ای و بین‌‌المللی واجد کارکردهای تولیدکننده­ی قدرت در کشور می‌باشند.  عدم توسعه‌یافتگی و وجود شکاف رفاهی میان شهرهای مرزی با شهرهای مرکزی که نوعی حاشیه و متن را ایجاد کرده است، بر ضرورت آمایش سرزمینی این مناطق می‌افزاید. در این راستا، هدف از این پژوهش، بررسی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر شرایط ژئواکونومیکی و ژئوپلیتیکی مناطق مرزی جنوب شرق کشور و تأثیرات آنها بر آمایش و توسعه‌ی سرزمین است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و حجم نمونه 85 نفر از کارشناسان و متخصصان بر اساس روش نمونه‌گیری تصادفی و سیستماتیک بوده و شاخص‌های بررسی  مؤلفه‌های ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی استان، 22 شاخص اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بوده است. بر اساس نتایج حاصل از مدل تحلیل مسیر، متغیّرهای ژئواکونومیک با میزان 764/0 دارای بیشترین تأثیرات در کاهش دوگانگی منطقه­ای و کاهش شکاف مرکز- پیرامون بوده‌اند؛ اما متغیّرهای ژئوپلیتیک قومی­- مذهبی با میزان 538/0- دارای اثر منفی و کاهنده بر آمایش استان بوده‌ است که بیشترین تأثیر آنها نیز از طریق تأثیرات مستقیم می‌باشد. در عین حال گسترش تنش­های قومی که همواره به علت تحریکات قدرت‌های فرامنطقه­ای و تحت تأثیر عوامل نزدیکی با مرز و متأثر از آن سوی مرزها است، منجر به ایجاد ناامنی در منطقه شده و این عوامل تمام فرصت‌های موجود در منطقه در زمینه‌ی توسعه‌ی اقتصادی را از بین می‌برد که در این راستا راهبردهایی جهت آمایش و توسعه‌ی مطلوب سرزمینی در این منطقه در متن اصلی مقاله ارائه شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تدوین راهبردهای آمایش مناطق مرزی؛ مطالعه موردی مرزهای شرقی کشور

یکی از عرصه های نوین در مطالعات برنامه ریزی برای توسعه کشور، مناطق مرزی هستند. هر چند از گذشته تاکنون ابعاد گوناگون مسائل و مشکلات مربوط به این مناطق به طور پراکنده مورد مطالعه قرار گرفته است، اما آمایش مناطق مرزی با این عنوان، تاکنون نه تنها جایگاهش در نظام برنامه ریزی توسعه کشور تبیین نشده است، بلکه ابعاد و ویژگیهای آن نیز کمتر مورد توجه قرار گرفته است. مناطق مرزی کشور با مشکلات بسیاری نظیر خ...

full text

ارزیابی اثرات اقتصادی طرح آمایش مناطق مرزی کشور در استان سیستان و بلوچستان طی دهه 1380

آمایش سرزمین بعنوان یک مفهوم جغرافیایی،مبتنی بر تخصیص منابع جغرافیایی در عرصه سرزمین ملی است،بگونه ای که به تنظیم رابطه بین انسان ، سرزمین و فعالیتهای انسان در سرزمین به منظور بهره برداری درخور و پایدار از جمیع امکانات انسانی و فضایی سرزمین می پردازد ، می بایست جهت اجرا در گستره ای از مناطق مرزی کشور مطابق با شرایط اقلیمی ، مذهبی و ... آن حیطه صورت پذیرد . در واقع تمام فعالیت های عمرانی و رفا...

15 صفحه اول

آمایش فضایی قلمروهای مرزی با استفاده از مدل AHP (نمونه‌ی موردی: شهرستان‌های مرزی استان سیستان و بلوچستان)

آمایش فضایی یکی از شیوه­های مناسب و جامع برای مدیریت و برنامه­ریزی مکان­ها محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت استراتژیک مناطق مرزی، پژوهش حاضر کوشیده است تا به تحلیل فضایی شاخص­های اقتصادی-اجتماعی در 9 شهرستان مرزیِ زابل، زابلی، زاهدان، زهک، سیب­ و ­سوران، سرباز، سراوان، خاش و هیرمند در استان سیستان و بلوچستان بپردازد.پژوهش حاضر، از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت، عِلّی- مقایسه­ای است. برای رتبه­بندی ...

full text

راهبرد‌های آمایش مناطق مرزی بر اساس مدل‌های SWOT – AHP و SWOT- ANP(مورد مطالعه: سیستان و بلوچستان)

     هدف از مقالة حاضر تدوین راهبردهایی جهت توسعة مناطق مرزی استان سیستان و بلوچستان است. در این تحقیق روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. همچنین، تحقیق مورد نظر از نوع تحقیقات کاربردی است و شیوه‌های جمع‌آوری اطلاعات اسنادی و میدانی و در قالب پرسشنامه انجام گرفته است و روایی پرسشنامة حاضر توسط ۲۰ نفر از متخصصان برنامه­ریزی شهری و روستایی، شهرسازی و آمایش سرزمین بررسی و تأیید شد. مدل­های به‌کار گرفته‌...

full text

بررسی پایداری امنیت روستاهای مرزی استان سیستان و بلوچستان

امنیت مفهومی است که تمامی شئونات و ابعاد زندگی انسان را در بر می‌گیرد. واقعیت یافتن امنیت در محیط جغرافیایی، مستلزم اقدامات و برنامه‌ریزی‌های ویژه‌ای است و با مسائل زیادی از قبیل امنیت اقتصادی، امنیت سیاسی – نظامی، امنیت اجتماعی، امنیت بهداشتی، امنیت زیست محیطی و ... ارتباط دارد. امنیت پایدار معطوف به توسعه پایدار در سطوح منطقه‌ای، شهری و روستایی و تا سطح فردی است. استان سیستان و بلوچستان از نظ...

full text

ارزیابی عوامل ژئوپلیتیکی، تهدیدها و مخاطرات مناطق مرزی استان کرمانشاه

مرزها از مفاهیم دائمی و ماندگار در جغرافیای سیاسی ‌می‌باشند و نقش مهمی در زندگی اجتماعی- اقتصادی ساکنان پیرامون خود دارند. مرز میان دو کشور ایران و عراق همواره در شکل‌دهی به مناسبات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مردم مرزنشین نقش اساسی داشته است. این مرز گاهی زمینۀ تنش و زمانی نیز زمینۀ همکاری دو کشور را فراهم ساخته است. استان کرمانشاه با بیش‌از 3۷۰ کیلومتر مرز بین‌المللی مشترک با کشور عراق، ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 14  issue 42

pages  1- 26

publication date 2016-03-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023